Podatek od nieujawnionych źródeł przychodu
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że "wysokość przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych ustala się na podstawie poniesionych przez podatnika wydatków i wartości zgromadzonego w tym roku mienia, jeżeli wydatki te i wartości nie znajdują pokrycia w mieniu zgromadzonym w roku podatkowym oraz w latach poprzednich, pochodzącym z przychodów opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania". Według dominującego poglądu z dochodami nieujawnionymi mamy do czynienia w sytuacji, gdy ujawnia się wcześniej ukryty przedmiot opodatkowania (czyli dochód), natomiast źródło tego dochodu nie zostało ujawnione. Innymi słowy, dochód jest względnie znany, natomiast nieznane (bo nieujawnione) jest źródło przychodów. Dochody z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach objęte są zryczałtowaną stawką podatku, stanowiącą 75% dochodu. Zastosowana stawka jest niezwykle dolegliwa, a jej celem jest zapobieganie ukrywaniu dochodów w szarej strefie. Warto zwrócić uwagę, że konstrukcja przychodów ze źródeł nieujawnionych lub nieznajdujących pokrycia w źródłach ujawnionych oparta została na przyroście aktywów podatnika oraz na wysokości jego wydatków.
Według Naczelnego Sądu Administracyjnego przez zgromadzone w danym roku mienie rozumie się tak zwany czysty dochód, czyli majątek, którym podatnik może dysponować, po poniesieniu kosztów uzyskania przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej, a nie przychód (zob. wyrok z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt FSK 2079/04).
Gdy toczy się postępowanie, to w interesie podatnika leży przedstawienie materiału dowodowego, z którego wynikałoby, że jego wydatki znajdują pokrycie w źródłach przychodu już opodatkowanych lub wolnych od podatku. Jednakże pamiętać należy, że zgodnie z innym orzeczeniem NSA: "Wątpliwości nie mogą być tłumaczone na korzyść urzędu. To urząd powinien udowodnić podatnikowi braki z jego strony pokrycia dokonywanych przezeń wydatków w ujawnionych (zgłoszonych do opodatkowania) źródłach przychodów. Wystarczy, że podatnik uprawdopodobni, że posiadał lub mógł posiadać kwestionowane przez Urząd kwoty pieniędzy" (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 września 1995 roku, sygn. akt SA/Lu 1929/94). Można w takiej sytuacji żądać na przykład przeprowadzenia dowodu ze świadków, którzy potwierdziliby fakty korzystne dla podatnika.
Orzeczenia:
- wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt FSK 2079/2004
- wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie z dnia 26 września 1995 roku, sygn. akt SA/Lu 1929/1994
Podstawa prawna:
ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych